۰۹۲۲
زیرا کسى که براى حیات خود تلاش نمیکند ، و از طرف دیگر آن حیات را مى خواهد ، مجبور است که حیات [ 32 ] خود را با گدائى و ذلت از دیگران بگیرد . و بگوید : من هم حیات را میخواهم به من رحم کنید ، من قدرت حرکت ندارم ، من توانائى زیستن مستند به خود ندارم ، بیائید از آن جرعه هایى که با تلاش از منبع عالم طبیعت و مبارزه با درندگان مزاحم حیات به دست آورده اید ، جرعه اى هم بمن بدهید و اگر رحم بیشترى داشته باشید ، آن جرعه را به گلوى من بریزید ، زیرا من حال گرفتن پیاله و بردن آن به دهان را هم ندارم اینست لباس ذلت و پستى که مرگ براى انسان آگاه ، از پوشیدن آن لباس آسانتر و گواراتر میباشد . اگر تاریخ بشرى را ورق بزنیم و درباره آمار انسانهائى که براى گریز از ذلت و حقارت ، دست از زندگى شسته و زیر خاک را بر روى خاک ترجیح داده اند ، درست دقت کنیم ، خواهیم دید این آمار رقم بسیار بسیار بزرگى را نشان میدهد .
خواهیم دید افراد فراوانى بطور دسته جمعى تن به ذلت نداده رهسپار میدان کارزارها شده و به زندگى خود خاتمه داده اند .
خواهیم دید افراد و گروه ها ، بلکه جوامعى از انسانها براى حفظ « حیات معقول » و مستند به خویشتن ، از مزایا و خوشى هایى که میبایست از دیگران با ذلت و حقارت بگیرند ، دست برداشته ، به زندگى فاقد همه لذایذ و مزایا تن درداده اند . خواهیم دید انسانهائى فراوان بجهت احساس حقارت و ذلت در عشقى که حتى همه سطوح روانى آنانرا فراگرفته است ، خود را از آن عشق منصرف نموده ، شخصیت خود را از سقوط در ذلت نجات داده اند . آفریننده جهان هستى ذلت و استضعاف را بر مخلوقات خود نمیخواهد . اگر فرض کنیم که با صدها مغلطه کارى و سفسطه بازى بتوانیم خود و دیگران را بفریبیم و قانع بسازیم که همه موجودیت آدمى در اختیار من او است . ولى نمیتوانیم در برابر این حقیقت که « حیات در اختیار من نیست » و این پدیده شگفت انگیز وابسته به مقام شامخ الهى است و نفخت فیه من روحى
1 . خود را گول بزنیم و
--------------------------------------------------------------------------------
1 . الحجر آیه
29 .
[ 33 ] دیگران را کلافه کنیم . آیه زیر را دقت فرمائید :
اِنَّ الَّذینَ تَوَفَّاهُمُ الْْمَلائِکَةُ ظالِمى اَنْفُسِهِمْ قالُوا فیمَ کُنْتُمْ قالوُا کُنَّا مُسْتَضْعَفینَ فىِ الْأَرْضِ قالُوا اَلَمْ تَکُنْ اَرْضُ اللَّهِ واسِعَةً فَتُهاجِروُا فیها فَاُولئِکَ مَاْواهُمْ جَهَنَّمُ وَ سائَتْ مَصیرا
1 . ( آنانکه به خود ستم کرده اند ، هنگامیکه فرشتگان آنانرا در حال عبور از پل مرگ در مییابند ، مى گویند : شما در دنیا در چه وضعى زندگى میکردید ؟ میگویند : ما در روى زمین بینوا و مستضعف بودیم ، فرشتگان میگویند : مگر زمین خدا پهناور نبود ، تا در آن هجرت نمائید . جایگاه آنان دوزخ است و دوزخ سرنوشت بدى است ) توضیح در این آیه ، آدمى از کیفیت زندگى خود مسئول قرار میگیرد .
او بهیچوجه نمیتواند چنین پاسخ بدهد که زندگى در اختیار خودم بوده است ، و من مطابق میل خود زندگى کرده ام . بنابر این ، هر کسى بایستى پاسخى معقول براى کیفیت زندگى خود تهیه نماید . یعنى پاسخ به انتخاب راه ها و چگونگى هاى زندگى نه اصل آن که بهیچوجه مربوط به آگاهى و اختیار او نیست . این مسؤلیت کشف مى کند که پدیده زندگى حقیقتى است مولد که چگونگى اداره و برخوردارى از آن تحت اختیار آدمى است ، ولى چنانکه بوجود آوردن آن مربوط به میل و خواست انسان نیست ، همچنین نابود ساختن این حقیقت براى او مجاز نیست . نابود ساختن زندگى که مبارزه با مشیت خداوندى است دو شکل دارد : شکل یکم خودکشى . شکل دوم خودشکنى و پستى و ذلت که آدمى بر حیات خود روا میدارد . نتیجه این ذلت و پستى که در آیه مورد بحث ، استضعاف نامیده شده است ، عذاب الهى است . و هیچ انسانى حق ندارد که در مقابل سؤال از این ذلت و استضعاف اختیارى چنین
--------------------------------------------------------------------------------
1 . النساء آیه
97 .
[ 34 ] پاسخ بدهد که زندگى از آن خودم بوده است ، و من در ادامه آن راه ذلت را انتخاب کرده بودم اهمیت زندگى با عزت و شرافت و استقلال در درجه ایست که آیات قرآنى براى بدست آوردن و حفظ آن جهاد و کشتار را توصیه مینماید ، بلکه دستور صادر مى کند که به جهاد بپردازید و تن به ذلت ندهید :
اُذِنَ لِلَّذینَ یُقاتِلُونَ بِاَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ اِنَّ اللَّهَ عَلَى نَصْرِهِمْ لَقَدیرٌ . اَلَّذینَ اُخْرِجُوا مِنْ دِیارِهِمْ بِغَیْرِ حَقٍّ .
1 . ( اجازه داده شده یا اعلان شده است براى کسانیکه ستمدیده اند ، نبرد کنند و قطعاً خداوند بر پیروز ساختن آنان توانا است . این ستمدیدگان کسانى هستند که بناحق از وطن هاى خود آواره گشته اند ) .
