۰۴۸۲

بر عکس این فرصت جویان حرفه اى ، محققان آگاه و متعهدى پیدا مى شوند که نه تنها براى ارضاى خودخواهى صفحات کاغذ را باطل نمى کنند ، بلکه با کوشش پى گیر و صمیمانه ، بازیگرى با محتویات پیش ساخته ذهنى خود را نیز [ که رهایى از آنها کار هر کسى نیست ] کنار مى گذارند . باین معنى که با توجه به بازیگرى نابجاى محتویات پیش ساخته ذهنى که حوادث را با رنگ خاص خود رنگ آمیزى مى نمایند ، از دخالت آنها در تفسیر و توجیه حادثه خوددارى مى نمایند .

اینگونه بازیگرى هاى ذهنى بزرگترین عامل تحریف واقعیات است که به وسیله ناآگاهان غیر متعهد کتب تاریخى بشرى را مشکوک قلمداد مى کنند . حتى

[ 90 ]

وایتهد با اینکه شکى در آگاهى هاى گیبون ندارد ، درباره تاریخ پر ارزش او که در سقوط و اعتلاى امپراتورى رم نوشته است ، مى گوید :

« گیبون تحقیقات شایسته اى درباره سقوط و اعتلاى امپراطورى رم نموده است ، ولى عینک قرن نوزدهم به چشمانش » .

تاکید مى کنیم که براى تحقیق آگاهانه و متعهدانه ، یک شرط اساسى باضافه شرایط دیگر که باید آنها را مراعات کرد ، وجود دارد که در نظر گرفتن و عمل به آن بسیار دشوار است و آن شرط عبارت است از دخالت ندادن بازیگرى هاى ذهنى خویش بوسیله محتویات پیش ساخته اى که با عوامل مختلف مانند عقیده و ذوق و نوع تفکر به وجود مى آیند و آگاهانه یا ناگاه الگوهایى را براى تشخیص و بیان واقعیات خلق مى کنند .

لذا یک محقق آگاه و متعهد ، نمى تواند در تحلیل و ترکیب موقعیت فتنه انگیز مانند سایر موقعیت هاى بشرى کمترین بازیگرى پیش ساخته از طرف محیط و عقاید و ذوقیات را دخالت بدهد .