۰۴۹۳

تکلیف نمودن انسان به ما فوق قدرت از هر مقامى که باشد ، موافق منطق اصول انسانى نیست .

این قانون عمومى ملل و اقوام در همه شئون بشرى است ، مخالف این قانون همان سفسطه بازانند [ 2 ] که زیر و رو کردن واقعیات و شعبده بازى در معارف بدیهى ،

( 1 ) منظور ما از اقلیت ظاهرى اینست که اکثریت قریب به اتفاق واقعى بنا بنقل منابع معتبر با امیر المؤمنین بوده است . این اقلیت شبیه به همان اقلیت هواداران حسین بن على ( ع ) در کوفه بود که وقتى امام حسین ( ع ) در راه کوفه از دو مرد اسدى پرسید که وضع کوفه چگونه است ؟ در پاسخ او گفتند : دل هاى همه مردم با تست ، ولى شمشیرها را بروى تو کشیده اند .

( قلوبهم معک و سیوفهم علیک ) .

( 2 ) قدیمى ترین اشخاص که در تفکرات خودروش سوفسطائى داشتند ، چهار نفر از یونان بوده اند .

پروتاگوراس ، گورگیاس ، هیپیاس ، ثراسیماکوس و در دوران هاى بعدى مى توان ایده آلیست هاى افراطى را از هم مکتبان سوفسطائى ها محسوب نمود .

[ 108 ]

حرفه و وسیله خودنمایى آنان مى باشد .

آنکه روزى نیستش بخت و نجات

ننگرد عقلش مگر در نادرات

بهر حال ، قرآن کتاب آسمانى اسلام این قانون ثابت را در چند مورد تذکر داده است ، از آنجمله :

لا نُکَلِّفُ نَفْساً اِلاَّ وُسْعَها

1 . ( ما هیچ انسانى را به مافوق قدرتش مکلف نمى سازیم ) .

لا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً اِلاَّ وُسْعَها

2 . ( خداوند هیچ انسانى را به مافوق قدرتش مکلف نمى سازد ) .

آنچه که براى فهمیدن مقصود امیر المؤمنین ( ع ) از قدرت ، بایستى مورد دقت و توضیح مشروح قرار بگیرد ، چند مسئله بسیار مهم است :