۰۵۰۱

انس و الفتى که على بن ابیطالب ( ع ) با مرگ دارد ، نه بجهت شکست خوردن او در قلمرو حیات طبیعى است و نه معلول « از خود بیگانگى » ، نه براى شتاب در راه وصول به بهشت است که خود گفته بود :

من خدا را نه براى طمع بهشت عبادت مى کنم و نه براى ترس از دوزخ ، بلکه انس آن زنده حقیقى با مرگ ، معلول سپرى کردن دوران جنینى حیات بوده است که مرگ را مانند شیر خوشگوار و شربت لذت بخشى مى دید که نوشیدنش ورود به مرحله ابدى حیات را اعلان مى کرد :

این جهان همچون درخت است اى کرام سخت گیرد حام ها مر شاخ را چون بپخت و گشت شیرین لب گزان چون از آن اقبال شیرین شد دهان سست شد بر آدمى ملک جهان

ما بر او چون میوه هاى نیم خام زانکه در خامى نشاید کاخ را سست گیرد شاخه ها را بعد از آن سست شد بر آدمى ملک جهان سست شد بر آدمى ملک جهان

مولوى بلوغ و کمال حیات حقیقى بدون آگاهى کامل به آن ، امکان پذیر نیست .

آگاهى کامل به حیات نمى تواند محصول نگرش هاى سطحى در حال غوطه ور شدن در شئون آن ، بوده باشد . بنابر این ، بطور قطع على بن ابیطالب ( ع ) حیات را با مبدء و پایان و متن اصلى آن ، شناخته است که درباره حقیقت و خواص آن ، بدینگونه قاطعانه و از نزدیک سخن مى گوید .

او لهو و لعب بودن زندگى ظاهرى را بخوبى درک کرده ، عظمت و ارزش

[ 121 ]

حیات حقیقى را که پرواز از ویرانسراى طبیعت است دریافته مى گوید :

انس من به آن پرواز بیش از انس کودک شیرخوار با پستان مادرش میباشد .

بهترین دلیل این مدّعا جمله ایست که در موقع فرود آمدن شمشیر بر تارک مبارکش فرموده است . او بجاى آخ و داد و فریاد و اضطراب کسى که به اجبار بسوى سر حدّ زندگى کشیده شود ، مى گوید :

فزت و ربّ الکعبة .

( سوگند بخداى کعبه رها شدم و رسیدم ) .

سپس بقیه ساعت هاى زندگى را با یک آرامش خیره کننده و گفتن عالیترین سخنان سازنده سپرى کرده است . 11 بل اندمجت على مکنون علم لو بحت به لاضطربتم اضطراب الارشیة فى الطوىّ البعیدة ( بلکه سکوت من از روى علمى است پوشیده بر دیگران که اگر ابرازش کنم ، مانند لرزش طناب آویخته در چاه هاى عمیق بخود لرزیده در اضطراب فرو خواهید رفت ) .