۰۵۰۹

ممکن است دلیل تکرار و تأکید امیر المؤمنین ( ع ) درباره حق خود ، روشن نباشد ، لذا مجبوریم که مسئله را تحت بررسى قرار داده دلیل آن را متذکر شویم : مسئله اینست که سخنان امیر المؤمنین ( ع ) در موارد فراوان و اعتقاد اولى مهاجرین و

[ 129 ]

انصار که بگفته یعقوبى کمترین تردیدى در این نداشتند که خلافت پس از پیامبر اکرم حق واقعى على بن ابیطالب ( ع ) است و همچنین کیفیت زندگانى آن بزرگ بزرگان بطور قطع اثبات مى کرد که خلافت الهى مختص او است . ولى او از این حق مسلم برکنار شده است .

از طرف دیگر این خاصیت روحى او بر همگان اثبات شده است که او خلافت را براى اشباع حسّ خودخواهى نخواسته ، بلکه تأکید قاطعانه کرده است که نه تنها خلافت را بلکه اصل حیات را براى احقاق حق و وصول به هدف اعلاى انسانى مى خواهد .

بنابر این ، شکوه و ابراز ناراحتى هاى او درباره از دست رفتن حق خود ، در حقیقت ابراز رنج و درد درباره محرومیت جامعه از حق بوده است . ما در خطبه چهارم این جمله را دیده ایم که مى گوید :

لم یوجس موسى علیه السّلام خیفة على نفسه بل اشفق من غلبة الجهّال و دول الضّلال .

( موسى ( ع ) براى ترس از خویشتن نبود که مضطرب و بیمناک گشت ، بلکه دلسوزى و هراس او از پیروزى نادانان و تسلّط دولت هاى گمراه بوده است ) .

با ملاحظه این دو مسئله مهم ، دلیل تکرار و تأکید امیر المؤمنین ( ع ) درباره حق خود روشن مى گردد . این همان دلیل است که موجب تکرار و تأکید بعضى از داستان ها در قرآن مى باشد ، مانند داستان حضرت موسى علیه السلام و تکرار آیاتى مانند فَبِأىِّ الاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ ( کدامین نعمت هاى پروردگارتان را تکذیب مى کنید ) در سوره الرحمن که براى گوشزد کردن دائمى وقاحت تکذیب مى باشد .

تکرار داستان حضرت « موسى » علیه السلام براى نمودار ساختن چهره هاى گوناگون حق و پدیده هاى باطل است که حیات آن بزرگوار را به خود مشغول داشته بود .

[ 130 ]